Bezpieczeństwo w BDSM,  Teoria BDSM

Jak ustalić safeword?

10 lutego 2021 /

Czę­sto widzę pyta­nia o to, jak zacząć BDSM. Odpo­wiedź jest pro­sta: od usta­le­nia safe­wor­da. A tak napraw­dę sło­wo bez­pie­czeń­stwa war­to usta­lić, nawet jeśli w ogó­le się nie pla­nu­je wcho­dzić w BDSM. To świet­ny spo­sób na szyb­kie zako­mu­ni­ko­wa­nie, że coś jest nie tak – dla­te­go war­to mieć safe­word nawet w rela­cji cał­ko­wi­cie vanilla.

Table of Contents

Co to jest safeword?

Safe­word – ina­czej sło­wo bez­pie­czeń­stwa, hasło bez­pie­czeń­stwa, bez­piecz­ne sło­wo czy bez­piecz­ne hasło – to usta­lo­ny w rela­cji (a w przy­pad­ku BDSM – w dyna­mi­ce) wyraz bądź dłuż­sze sfor­mu­ło­wa­nie, po któ­re­go uży­ciu ma nastą­pić natych­mia­sto­we prze­rwa­nie wszel­kich aktyw­no­ści przez uczest­ni­ków danej sceny. 

Poza safe­wor­dem war­to usta­lić tak­że safe gestu­re (gest bez­pie­czeń­stwa, bez­piecz­ny gest). Jego rola jest iden­tycz­na – po poja­wie­niu się ma nastą­pić prze­rwa­nie sceny. 

Safe gestu­re przy­da­je się w sytu­acjach, w któ­rych jeden z uczest­ni­ków ma ogra­ni­czo­ne moż­li­wo­ści mówie­nia. Może to wyni­kać z zało­żeń sce­ny (np. przez kne­bel), ale też z innych czyn­ni­ków (aspekt psy­chicz­ny, nagłe pro­ble­my zdro­wot­ne). Ze wzglę­du na te „inne czyn­ni­ki” nie nale­ży zwle­kać z usta­le­niem bez­piecz­ne­go gestu. 

Rola safeworda

Safe­word i safe gestu­re sto­ją na stra­ży kon­sen­su­al­no­ści podej­mo­wa­nych aktyw­no­ści (BDSM lub po pro­stu seksualnych).

Nawet jeśli wyda­je Ci się, że znasz swo­je­go part­ne­ra na wylot (bądź part­ner zna Cie­bie), jeste­ście ze sobą wie­le lat i nigdy nie zda­rzy­ła się sytu­acja wyma­ga­ją­ca safe­wor­da – nie rezy­gnuj­cie z nie­go. Prze­zor­ny zawsze ubez­pie­czo­ny! A życie potra­fi zasko­czyć – choć­by nie­spo­dzie­wa­ny­mi wyda­rze­nia­mi zwią­za­ny­mi ze zdro­wiem czy samopoczuciem. 

Oczy­wi­ście, im dłuż­szy zwią­zek (bądź rela­cja), tym lepiej zna­my pre­fe­ren­cje part­ne­ra i jego cia­ło. Jed­nak dłu­gi staż potra­fi dopro­wa­dzić do zbyt duże­go zaufa­nia wzglę­dem wła­snych zdol­no­ści defi­nio­wa­nia reak­cji part­ne­ra. Sło­wo bez­pie­czeń­stwa i gest bez­pie­czeń­stwa ochro­nią zarów­no młod­sze, jak i star­sze relacje.

Czy safeworda używa się tylko podczas seksu?

W rela­cjach vanil­la – zazwy­czaj tak.

W dyna­mi­kach BDSM – nie­ko­niecz­nie. Oczy­wi­ście, czę­sto będzie wyko­rzy­sty­wa­ny w trak­cie sto­sun­ku, jed­nak może też poja­wiać się w każ­dej innej sce­nie – np. przy oka­zji kar (choć w nie­któ­rych dyna­mi­kach zabra­nia się moż­li­wo­ści uży­cia safe­wor­da w trak­cie kary – jest to jed­nak raczej kry­ty­ko­wa­ne z per­spek­ty­wy bez­pie­czeń­stwa i dba­ło­ści o kon­sen­su­al­ność) czy w dowol­nym momen­cie dyna­mi­ki 24⁄7.

Kiedy safeword, a kiedy safe gesture?

Wła­ści­wie: wte­dy, kie­dy ustalicie.

Sło­wo bez­pie­czeń­stwa i gest bez­pie­czeń­stwa mogą funk­cjo­no­wać wymien­nie. W takim wypad­ku trze­ba jed­nak pamię­tać, żeby zwra­cać uwa­gę na to, jakie ruchy wyko­nu­ją uczest­ni­cy dyna­mi­ki – żeby nie prze­ga­pić gestu bezpieczeństwa.

Ze wzglę­dów prak­tycz­nych w więk­szo­ści uży­wa­ny jest więc safe­word – w koń­cu łatwiej dotrzeć do part­ne­ra w spo­sób wer­bal­ny. Safe gestu­re wyko­rzy­sty­wa­ny jest prze­waż­nie wte­dy, kie­dy sce­na unie­moż­li­wia kon­takt za pomo­cą gło­su – np. ze wzglę­du na zakne­blo­wa­ne usta.

Cza­sa­mi jed­nak gest bez­pie­czeń­stwa jest potrzeb­ny ze wzglę­du na kwe­stie indy­wi­du­al­ne. Przy­kła­do­wo, nie­któ­rzy sub­mis­si­ve pod­czas sub­spa­ce są w takim sta­nie emo­cjo­nal­nym, że nie są w sta­nie mówić. Safe­word wte­dy oka­że się bezużyteczny.

Ustalanie słowa bezpieczeństwa

O czym pamiętać przy ustalaniu safeworda?

  1. Safe­word musi być uni­kal­ny. Nie wybie­raj­cie sło­wa, któ­re czę­sto wystę­pu­je w Waszej komu­ni­ka­cji – żeby nie pomy­lić safe­wor­da z ele­men­tem zwy­kłej wypo­wie­dzi. Dobrym pomy­słem może być zło­że­nie kil­ku wyrazów.
  2. Safe­word nie może być trud­ny do wymó­wie­nia dla uczest­ni­ków dyna­mi­ki. Jeśli jed­no z Was nie wyma­wia lite­ry „r”, to pro­szę, niech to nie będzie „roz­re­wol­we­ro­wa­ny rewolwerowiec”…
  3. Nie zale­ca się safe­wor­dów typu „nie” lub „stop”. Po pierw­sze sło­wa te mogą być sto­so­wa­ne przy con­sen­su­al non-con­sent (CNC) jako ele­ment sce­ny – trud­no wte­dy okre­ślić, czy part­ner chce prze­rwać sce­nę, czy się w nią wczu­wa. Po dru­gie nie­któ­re oso­by mają ten­den­cję do uży­wa­nia tego typu słów pod wpły­wem sil­nych doznań fizycz­nych (np. przy edgin­gu). W rze­czy­wi­sto­ści wca­le nie chcą prze­ry­wać sce­ny. Takie ten­den­cje nale­ży wyraź­nie zazna­czyć przy usta­la­niu zasad dyna­mi­ki (i oczy­wi­ście wybrać inny safeword).

I naj­waż­niej­sze: safe­word koń­czy sce­nę. Zawsze. O tym pamię­taj­cie przy usta­la­niu safe­wor­da, przy jego uży­wa­niu, po jego uży­ciu, po jego usły­sze­niu i… zawsze. 

Jaki safeword wybrać?

Safe­wor­dem może być wła­ści­wie dowol­ne sło­wo (uwzględ­nia­jąc uwa­gi na temat tego, o czym war­to pamię­tać). Szcze­gól­ną popu­lar­no­ścią w śro­do­wi­sku kli­ma­tycz­nym cie­szą się jed­nak dwa rodza­je safewordów.

„Zabawny” safeword

Jed­na ze szkół two­rze­nia safe­wor­dów pro­po­nu­je wybie­ra­nie wyra­zów, któ­re są zabaw­ne lub wywo­łu­ją takie wra­że­nie przez nie­od­po­wied­nie do sytu­acji użycie. 

W ten spo­sób fun­cjo­nu­je popu­lar­ny w kul­tu­rze safe­word „ana­nas” (ang. pine­ap­ple). Szan­se, że takie sło­wo poja­wi się w trak­cie sce­ny w kon­tek­ście z nią zwią­za­nym, są nie­wiel­kie, a wysko­cze­nie z „ana­na­sem” powin­no zasko­czyć part­ne­ra i wytrą­cić go z nastro­ju – zwłasz­cza z sub­spa­ce lub Domspa­ce. Tego typu safe­word peł­ni więc funk­cję infor­ma­cyj­ną, ale też wpły­wa na emo­cje odbiorcy.

Oczy­wi­ście takim safe­wor­dem nie musi być „ana­nas” – może to być dowol­ne sło­wo usta­lo­ne przez uczest­ni­ków danej dyna­mi­ki. Świet­nie w tej roli spraw­dza­ją się żar­ty hermetyczne.

System kolorów

Jest to raczej sys­tem safe­wor­dów, a nie poje­dyn­czy safe­word. Czę­sto sto­su­je się go pod­czas mun­chów czy innych imprez kli­ma­tycz­nych (w języ­ku pol­skim lub angiel­skim). Moż­na powie­dzieć, że to sło­wa bez­pie­czeń­stwa uni­wer­sal­ne w śro­do­wi­sku BDSM.

Sys­tem kolo­rów (sto­pli­ght colors, light sys­tem) to tak napraw­dę trzy „safe­wor­dy” o róż­nym zna­cze­niu (a wła­ści­wie jeden kla­sycz­ny safe­word i dwa hasła nio­są­ce usta­lo­ne komunikaty):

  • „czer­wo­ny” (red) – bez­względ­ne stop (natych­mia­sto­we prze­rwa­nie sceny),
  • „żół­ty” (yel­low) – na chwi­lę prze­stań / zwolnij,
  • „zie­lo­ny” (gre­en) – wszyst­ko jest dobrze, kontynuuj.

Umoż­li­wia on więc nie­co bar­dziej roz­bu­do­wa­ną komu­ni­ka­cję dzię­ki trzem sło­wom klu­czo­wym. Wyra­zy te raczej też samo­dziel­nie nie poja­wia­ją się w codzien­nej komu­ni­ka­cji, dla­te­go świet­nie spraw­dza­ją się w roli sys­te­mu safewordów.

Ustalanie gestu bezpieczeństwa

O czym pamiętać przy ustalaniu safe gesture?

  1. Gest bez­pie­czeń­stwa musi być unikalny.
  2. Gest bez­pie­czeń­stwa musi być moż­li­wy do wyko­na­nia przez dane­go uczest­ni­ka sce­ny. Nie, szpa­gat to nie jest dobry gest bezpieczeństwa.
  3. Gest bez­pie­czeń­stwa musi być moż­li­wy do wyko­na­nia w danej sce­nie. Jeże­li Waszym stan­dar­do­wym gestem bez­pie­czeń­stwa jest trzy­krot­ne klep­nię­cie dło­nią w udo, ale w danej sce­nie zwią­zu­jesz ręce swo­je­go rope bun­ny, tak że znaj­du­ją się one nad gło­wą, na potrze­by tej sce­ny nale­ży zmo­dy­fi­ko­wać safe gesture.

Safe gestu­re – podob­nie jak safe­word – koń­czy sce­nę.

Jak wybrać safe gesture?

Rolę safe gestu­re może peł­nić dowol­ny gest. War­to jed­nak zasta­no­wić się nad tym, kie­dy ten gest bez­pie­czeń­stwa będzie potrzeb­ny – i od tego uza­leż­nić jego for­mę. Przy­kła­do­wo, jeże­li inte­re­su­ją Was pod­wie­sze­nia, poszu­kaj­cie takie­go gestu bez­pie­czeń­stwa, któ­ry będzie moż­li­wie naj­bar­dziej uni­wer­sal­ny w trak­cie tego typu scen.

Gest bezpieczeństwa inspirowany sztukami walki

Jed­nym z naj­po­pu­lar­niej­szych gestów bez­pie­czeń­stwa jest ten inspi­ro­wa­ny sztu­ka­mi wal­ki. W nie­któ­rych z nich na znak pod­da­nia moż­na trzy­krot­nie klep­nąć w dowol­ną powierzch­nię. Wła­śnie z takie­go safe gestu­re korzy­sta­ją nie­któ­re dyna­mi­ki BDSM. Jest on moż­li­wy do wyko­na­nia w wie­lu sytu­acjach. Ponad­to przyj­mu­je for­mę nie tyl­ko wizu­al­ną, ale też da się go usłyszeć.

Przedmioty w geście bezpieczeństwa

Nie­któ­rzy się­ga­ją też po róż­ne­go rodza­ju przed­mio­ty, któ­re peł­nią rolę gestu bez­pie­czeń­stwa (albo sze­rzej: zna­ku bez­pie­czeń­stwa). Przy­kła­do­wo, przy pod­wie­sze­niach rope bun­ny – chcąc zako­mu­ni­ko­wać potrze­bę prze­rwa­nia sce­ny – może upu­ścić trzy­ma­ny w dło­ni przed­miot (dobrze w tej roli spraw­dza­ją się klu­cze – są małe, ale przy upad­ku – głośne).

W razie potrze­by szu­kać moż­na też innych przed­mio­tów, któ­re spraw­dzą się w roli zna­ku bez­pie­czeń­stwa – jak dzwo­nek czy… kli­ker dla psa.